Gynançly hakykat, betbagtçylyklaryň bolmagydyr.Hatda tupan ýa-da ýangyn ýaly tebigy betbagtçylyklara taýynlyk görýänlerem heläkçilikli ýitgiler çekip bilerler.Adatdan daşary ýagdaýlaryň bu görnüşleri öýleri we şäherleri weýran edeninde, şahsyýetler we maşgalalar gysga wagtyň içinde birnäçe uly karar bermek, şol sanda galmak ýa-da gitmek meselesini çözmeli bolýarlar.
Tüweleý, ýangyn, tornado, suw joşmasy ýa-da ýer titremesi geçenden soň, köp adamyň etmeli esasy karary bar: Betbagtçylykda hemme zady ýitireniňizden soň, şol bir sebitde täzeden gurýarsyňyzmy ýa-da has ygtybarly bir ýere gidýärsiňizmi?Şeýle soraga jogap berjek bolanyňyzda käbir esasy faktorlar göz öňünde tutulýar.
- Täze jaýyňyzy has berk we betbagtçylyga garşy has ýokary gurluşyk standartyna täzeden gurup bilersiňizmi?
- Betbagtçylyk zolagynda täzeden gurlan gurluşda ätiýaçlandyryş alyp bilersiňizmi?
- Goňşular, ýerli kärhanalar we jemgyýetçilik hyzmatlary gaýdyp gelip täzeden gurlarmy?
Bu kyn karary betbagtçylykdan has ir kabul etmelidigiňizi göz öňünde tutup, taýýarlanmaga kömek etmek üçin çeşme gollanmasyny taýýarladyk.Käbir oýlanyşyk we seresaplyk bilen maşgalaňyz üçin iň jogapkärli karara gelip bilersiňiz.
Alyjylara we jaý eýelerine täsir edýän tebigy betbagtçylyklaryň görnüşleri
Jaý satyn alanyňyzda töwekgelçilikleri bilmek möhümdir.Dürli ýer we geografiki aýratynlyklar jaý eýelerine dürli howplary döredýär we howa we daşky gurşaw töwekgelçiligi nukdaýnazaryndan nämä gol çekýändigiňizi bilmelisiňiz.
- Tupan.Tropiki howanyň yzygiderli täsir edýän kenarýaka sebitinde jaý satyn alsaňyz, bu sebit üçin tupan töwekgelçiligini öwrenmeli.Hatda 1985-nji ýyldan bäri ABŞ-da her tupanyň nirede bolandygyny görkezýän onlaýn ýazgylar hem bar.
- Fabany ýangyn.Köp sebitlerde yssy, gurak howa we ýykylan agaçly tokaý ýerleri ýaly ýangyn howpy abanýar.Onlaýn kartalarda ýangyn howpunyň ýokary ýerleri görkezilip bilner.
- Earther titremeleri.Öýüňizdäki ýer titremesi howpuny hem öwrenmeli.FEMA ýer titremesi howpy kartalary haýsy sebitleriň has gowşakdygyny görkezmek üçin peýdalydyr.
- Suw joşmagy.Şonuň ýaly-da, suw joşmasy zolagynda jaý satyn alsaňyz (FEMA Suw kartasy hyzmatyny barlap bilersiňiz), suw joşma ähtimallygyna taýynlyk görmeli bolarsyňyz.
- Tornado.Tornado zonasynda, esasanam Tornado seýilgähinde jaý satyn alsaňyz, töwekgelçiligiňizi bilmeli we çäreleri görmeli.
Adatça, töwekgelçilik has köp bolan jemgyýetlerde öý satyn alýanlar sebitleriň adaty tebigy betbagtçylyklaryna garşy durmak üçin gurlan jaýlary mümkin boldugyça gözlemeli.
Betbagtçylyklar öýlere we ýaşaýşa zyýan ýetirýär
Tebigy betbagtçylyklar jaýa uly zyýan ýetirip biler, ýöne zyýanyň mukdary we görnüşi dürli-dürli bolýar.Mysal üçin, tupan güýçli ýel sebäpli zeper ýetirip biler, ýöne şoňa meňzeş tupan köpelmegi hem suw joşmasyna uly zyýan ýetirip biler.Tupan tornadonlary hem döredip biler.Bu kombinasiýa häsiýetleriň ep-esli we hatda doly ýitmegine deň bolup biler.
Fireangyndan, suw joşmasyndan ýa-da ýer titremesinden soň öýlere ýetirilen zyýany hemmämiz gördük.Bu hadysalara bir sebäbe görä "betbagtçylyk" diýilýär.Jaýyň gurluş bitewiligi, bularyň hiç biri tarapyndan agyr zaýalanyp, ony ýaşap bolmaz.
Tomuň we gurluşyň zaýalanmagyna sebäp bolýan betbagtçylyklardan başga-da, hatda birnäçe dýuým suwa zeper ýeten jaý ep-esli abatlamagy we galyndylary bejermegi hem talap edip biler.Edil şonuň ýaly-da, ýangyndan soň, ýangynyň we tüssäniň zaýalanmagy, yslar we siňip barýan kül ýaly görünýän zatlardan has uzak dowam edýär.
Şeýle-de bolsa, tebigy betbagtçylyk ýüze çykanda diňe ejir çekýän öýler däl;şol öýlerdäki adamlaryň durmuşyny doly ýokarlandyryp bolar.Çagalar haýyr-sahawat sahypasy “The World” -yň habaryna görä: “Suw we taýfun ýaly tebigy betbagtçylyklar 2017-nji ýylyň birinji ýarymynda dünýäde 4,5 million adamy öýlerinden çykmaga mejbur etdi. Bilimleri bes edilen ýa-da ýüzlerçe müň çagany öz içine aldy mekdepleriň aşa zeper ýetmegi ýa-da aşa howa şertleri sebäpli weýran bolmagy sebäpli bozuldy. "
Mekdepler, kärhanalar we munisipal hyzmat guramalary hem tebigy betbagtçylyklardan ejir çekýärler we täzeden gurulmaly ýa-da gitmelidigi barada ähli jemgyýetleri çözýärler.Mekdeplere uly zyýan, jemgyýetdäki çagalaryň ýa-da birnäçe aýlap mekdebi terk etjekdigini ýa-da golaýdaky dürli mekdeplere ýaýramagyny aňladýar.Polisiýa, ýangyn söndürijiler, gyssagly kömek hyzmatlary we hassahanalar ýaly jemgyýetçilik hyzmatlary hyzmatlaryň kesilmegine sebäp bolup, desgalaryny ýa-da işçi güýjüni bozup biler.Tebigy betbagtçylyklar tutuş şäherleri weýran edýär, galmak ýa-da gitmek meselesini saýlamakda öý eýelerine goşmaça karar berýän faktorlary döredýär.
Galarmy ýa-da git?Jemgyýetçilik jedeli
Tebigy betbagtçylykdan soň galmak, täzeden gurmak ýa-da gitmek we dowam etdirmek barada karara gelende, bu kyn saýlaw bilen ilkinji bolup ýüzbe-ýüz däldigiňizi ýadyňyzdan çykarmaň.Aslynda, tebigy betbagtçylyklar uly jemgyýetlere täsir edýändigi sebäpli, ähli jemgyýetleriň täzeden gurmak üçin aşa köp çykdajy etmelidigi ýa-da alynmajakdygy barada giňişleýin jedeller ýüze çykdy.
Mysal üçin, dowam edýän köpçülikleýin söhbetdeşlik başga bir tupanyň bolmagy mümkin bolan kenarýaka şäherleri täzeden gurmak üçin federal serişdeleri sarp etmegiň paýhasy barada jedel edýär.Nýu-Yorkork Taýms habar berýär: "Tutuş ýurt boýunça tupan sebäpli kenarýaka durkunyň täzelenmegine subsidiýa bermek üçin onlarça milliard salgyt dollary sarp edildi, adatça betbagtçylyklara sezewar bolan sebitlerde täzeden gurulmagy dowam etdirmegiň manysy barmy ýa-da ýokmy?"Köp alymlar bu ugurlarda gaýtadan gurmagyň pul ýitirmek we adamlaryň janyny howp astyna salýandygyny öňe sürýärler.
Şeýle-de bolsa, ABŞ-nyň ilatynyň takmynan 30 göterimi kenar ýakasynda ýaşaýar.Köpçülikleýin göçmegiň logistikasy geň galdyryjy bolar.Nesiller üçin tanaýan we gowy görýän öýlerinden we jemgyýetlerinden çykmak hiç kim üçin aňsat däl.Täzelikler we pikir saýty “Tylt” habar berýär: “Sandurduň 63 göterimi“ Sandy ”tupanyndan soň Nýu-Yorkorka we Nýu-Jersi ştatyna gidýän salgyt dollaryny goldaýar we Amerikalylaryň köpüsi goňşulary ýakyn we bilelikde saklamaga mynasyp diýip hasaplaýarlar.Kenarýaka kenarlaryndan ýüz öwürmek tutuş jemgyýeti dargatmagy we maşgalalary dargatmagy aňladýar. "
Okaýarkaňyz, bu saýlawyň özbaşdak edip bolmajakdygyna göz ýetirersiňiz;jaýyňyzy gurşap alýan guramalaryň saýlawlary hem durmuşa geçiriler.Galyberse-de, jemgyýetiňiz täzeden gurmazlygy saýlasa, size näme galar?
Öý eýelerine ýyllyk çykdajylar
Tebigy betbagtçylyklar köp we dürli ýollar bilen gymmat düşýär, olaryň iň azy hem pul däl.Tebigy betbagtçylyklaryň ykdysady täsiri hasabatyna görä, “2018-nji ýyl taryhdaky tebigy betbagtçylyklar üçin iň gymmat dördünji ýyl boldy […] Olaryň bahasy 160 milliard dollar, şolaryň diňe ýarysy ätiýaçlandyryldy […] 2017-nji ýyl ABŞ ykdysadyýetine rekord derejede 307 milliard dollar boldy.Her biri 1 milliard dollardan gowrak bolan 16 waka boldy. ”
Forbesiň düşündirişi ýaly, “ýangyn öý eýelerine iň köp çykdajy etdi, diňe 2015-nji we 2017-nji ýyllar aralygynda 6,3 milliard dollar zyýan çekildi.Suw joşmagy öý eýelerine takmynan 5,1 milliard dollar, tupan we tornado bolsa 4,5 milliard dollar zyýan çekdi. ”
Roadsollar we esasy infrastruktura zaýalananda, jemgyýetlere çykdajylar gaty köp.Mundan başga-da, ätiýaçlandyryşy bolmadyklar köplenç bankrot bolýarlar we zeper ýeten öýleri abatlanman galýarlar.Federal kömek ýa-da adatdan daşary ýagdaý yglan edilen ýagdaýynda-da käbir adamlar galmaga mümkinçiligi ýok.
Öý eýeleri üçin ýyllyk çykdajylar barada has gowy düşünmek üçin, MSN MoneyTalksNews-iň her ştatda tebigy betbagtçylyklaryň näçeräk çykdajy edýändigi baradaky hasabatyna göz aýlaň.
Insurancetiýaçlandyryş pikirleri
Öý eýeleri betbagtçylyk ýüze çykan halatynda öýlerini we emläklerini goramak üçin dogry ätiýaçlandyryş görnüşini satyn almalydyrlar.Şeýle-de bolsa, öý ätiýaçlandyryşy kynlaşýar we ähli betbagtçylyklar öwezini dolmaýar.
“MarketWatch” maliýe blogynyň düşündirişi ýaly: “Öý eýeleri üçin öýlerine zeper ýetmeginiň takyk sebäbi ätiýaçlandyryş maksatlary üçin möhüm bolup biler, sebäbi zyýanyň nädip ýetirilendigine bagly bolar.Tupan wagtynda, güýçli şemal jaýyň içinde suwuň ep-esli ýygnanmagyna sebäp bolýan üçege zeper ýetirse, ätiýaçlandyryş öwezini dolup biler.Nearbyöne ýakyn ýagyş sebäpli ýakyn derýa joşup, soň bolsa suw joşmagyna sebäp bolsa, jaýlara ýetirilen zyýan diňe eýeleriniň suw ätiýaçlandyryşy bolan halatynda öwezini dolýar. "
Şonuň üçin dogry ätiýaçlandyryş görnüşleriniň bolmagy gaty möhümdir - esasanam tebigy betbagtçylyklaryň has köp ýüze çykýan ýerinde jaý satyn alsaňyz.Forbesiň düşündirişi ýaly, "jaý eýeleri öz sebitlerinde bolup biläýjek betbagtçylyklardan habarly bolmalydyrlar, şonuň üçin zyýanyň öwezini dolup bilerler".
Töwekgelçiliklere düşünmek we ýeňilleşdirmek
Tebigy betbagtçylykdan soňky pursatlarda iň erbet pikir etmek aňsat bolup biler.Şeýle-de bolsa, galjakdygyňyz ýa-da gitjekdigiňiz barada hemişelik karar bermezden ozal töwekgelçiligi azaltmaly.
Mysal üçin, Raýs uniwersitetiniň işewürlik mekdebi şeýle düşündirýär: “Başga bir betbagtçylygyň haçan boljakdygyny öňünden aýdyp bilmesek-de, ýakynda suw basandygymyz sebäpli suw joşmasy ýakynda bolar diýip çaklamaly däldiris.Gözlegleriň görkezişi ýaly, adamlar geljegi meýilleşdirenlerinde, soňky wakalara aşa ähmiýet berýärler. "
Şeýle-de bolsa, töwekgelçilikleri göz öňünde tutup, habarly karar bermek akyllydyr.Mysal üçin, tupana sezewar bolan sebitde ýaşaýan bolsaňyz, başga bir tupandan halas bolup biljekdigiňizi ýa-da göçüp barmagyňyz has gowudygyny göz öňünde tutmaly.Edil şonuň ýaly-da, suw joşmasyny başdan geçiren bolsaňyz we suw joşmasynda ýaşamagyňyzy dowam etdiren bolsaňyz, sil ätiýaçlandyryşyna maýa goýmak akyllydyr.Şeýle hem, ýer titremesi, suw joşmalary, tornado we tupan ýaly tebigy betbagtçylyk töwekgelçiligini görkezýän US kartalary gözden geçiriň, sebitiňiz üçin töwekgelçilik faktorlaryna has gowy düşünmäge kömek eder.
Iş wagty: 15-2021-nji sentýabr
